20 Jul Koninklijk Nederlands Waternetwerk publiceert ‘stand van zaken’ rond legionellabesmetting

Uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu blijkt dat steeds meer Nederlanders de door legionella veroorzaakte veteranenziekte oplopen. Volgens het RIVM liepen in 2016 342 Nederlanders deze ziekte op in eigen land. Dit aantal ligt in de praktijk nog een stuk hoger, zo stellen deskundigen. Kennisnetwerk KNW (Koninklijk Nederlands Waternetwerk) publiceerde onlangs een uitgebreid artikel waarin de stand van zaken rond legionellabesmetting uit de doeken wordt gedaan.

Het artikel ‘Legionellabesmetting en -preventie: de stand van zaken’ is deels gebaseerd op bevindingen die werden gedeeld tijdens een conferentie van de Escmid Study Group for Legionella Infections, die in september 2016 in Amsterdam plaatsvond. Tijdens deze conferentie werden wetenschappelijke ontwikkelingen en kennis over legionella gepresenteerd.

Epidemiologie

Een van de onderwerpen die in het artikel worden besproken, betreft de epidemiologische trends met betrekking tot legionella. Deze trends worden in Europa gemonitord door het Europese Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC). Het European Legionnaires’ Disease Surveillance Network (ELDSNet) meldt alle gevallen van veteranenziekte; op grond daarvan vindt bronopsporing plaats om meer besmettingen voorkomen. In 2015 werden ruim 6.000 besmettingen of vermoedelijke besmettingsgevallen gemeld door de 28 bij ELDSNet aangesloten Europese landen. Het aantal meldingen van mogelijke besmettingen per 100.000 inwoners komt daarmee op 1,4 – het hoogste aantal sinds het begin van de registratie. Mogelijk houdt dit verband met het feit dat mensen steeds vaker internationaal reizen.

Koeltorens

Een ander onderwerp waar de auteurs van het artikel uitgebreid bij stilstaan, is het besmettingsgevaar van koeltorens. Bij veel grote legionella-uitbraken wordt vermoed dat ze zijn veroorzaakt door besmette koeltorens. Nederland telt ongeveer 4.000 van deze torens, die soms in de procesindustrie, maar meestal voor klimaatbeheersing van gebouwen worden ingezet. Ze zijn bedoeld om overtollige warmte af te voeren middels verneveling: het af te koelen water stroomt aan de binnenkant van de toren omlaag, waarbij waterdeeltjes aan de stroom ‘ontsnappen’ en hun warmte overdragen aan de omgevingslucht. Als een koeltoren niet goed wordt ontworpen of onderhouden, bestaat het risico van kolonievorming door de legionellabacterie.

Aanbevelingen

Het artikel eindigt met een aantal conclusies en aanbevelingen, onder andere met betrekking tot detectiemethoden. Zo geven de auteurs als overweging mee om bij koelwatersystemen voortaan eisen te stellen aan de aanwezige hoeveelheid biofilm in plaats van aan de legionellaconcentratie. Het vermoeden bestaat dat sommige legionellabacteriën niet op bestrijdingsmiddelen reageren en ook niet kweekbaar zijn – zodat ze niet kunnen worden gedecteerd middels de PCR-methode (Polymerase Chain Reaction). Vanuit die gedachte is het wellicht verstandiger om de voedingsbodem (biofilm) van de bacterie aan te pakken, en niet alleen af te gaan op detectieresultaten.

Het volledige artikel kan worden gevonden op de website van H2O / Koninklijk Nederlands Waternetwerk.